خوشه های خشم

این روزها کتاب خوشه های خشم اثر جان اشتاین بک با ترجمه شاهرخ مسکوب – عبدالرحیم احمدی را می خواندم. جان اشتاین بک (۱۹۰۲ – ۱۹۶۸) از شناخته شده ‎ترین نویسندگان قرن بیستم آمریکا است. معروفترین آثار او کتابهای “موش‎ها و آدم‎ها” و  “خوشه‎ های خشم” است که هر دو نمونه ‎هایی از زندگی طبقه کارگر آمریکا و کارگران مهاجر در دوره رکود بزرگ هستند .کتاب “خوشه های خشم” از جمله شاهکارهای نویسنده- جان اشتاین بک- می باشد که در سال ۱۹۳۹ منتشر شد و رمانی بسیار جذاب و شیرین است و هم‌اکنون جزء چهل اثر کلاسیک سده بیستم به شمار می‌آید. اتفاقات کتاب در دهه ۱۹۳۰ یعنی سال‌های پس از بحران اقتصادی آمریکا رخ می‌دهد. این کتاب زیاد به مذاق سرمایه دارن و زمین داران آمریکا خوش نیامد و برای مدتی نشر آن در آمریکا ممنوع شد ولی بدلیل حقیقت گویی و هم دردی با قشر پائین جامعه جای خودش را باز کرد و خواننده های زیادی داشت. نارضایتی سرمایه داران از حقیقت گویی اشتاین بک آنها را واداشت تا حرفهایی بر خلاف آنچه کتاب گفته بود تحویل کشاورزان که اغلب هم بی سواد بودند، بدهند. آنها کتاب را ضد کلیسا معرفی کردند و همین طور به دروغ گفتند که تصویری که این کتاب از کشاورزان به نمایش گذاشته تصویر مردمی وحشی است. کشاورزان هم از همه جا بی خبر به کتابخانه ها رفتند و این کتاب را آتش زدند.

این کتاب در سال1940 جایزه پولیتزر(معتبرترین جایزه روزنامه نگاری در آمریکا) و همینطور جایزه نوبل ادبیات 1962 را گرفت ودر لیست 100 رمان برتر از سال 1923 تا 2005 که توسط مجله تایمز منتشر شد قرار گرفت. اسم کتاب (The grape of wrath) از یکی از شعرهای مذهبی اقتباس شده است.

این رمان درباره دوره‌ای از تاریخ آمریکاست که قحطی و ماشینیسم باعث آواره شدن هزاران هزار خانوار شد و داستان کتاب روایت یکی از این خانواده‌هاست. کشاورزانی که تنها با بیل و کلنگ و گاوآهن آشنایند و با آن خو گرفته اند، حال با آمدن تراکتور به مزارعشان، که به سبب قرض هایی که از بانک گرفته اند به مرور زمان  گرو بانک شده ، دچار تحول در نحوه زندگی و آوارگی از سرزمینشان می شوند تا مگر رویاهای دراز و شیرینی که برگه های تبلیغاتی گسترده در سرزمینشان برایشان به ارمغان آورده در سرزمینی دیگر حقیقت بخشند. داستان در مورد یک خانواده فقیر آمریکایی که در پی یافتن کار راهی ایالت کالیفرنیا شده اند . خانواده ای که با وجود پدربزرگ و مادربزرگ یک زن حامله و دو بچه کوچک احتیاج زیادی به سرپناه و غذا دارند و حاضرند برای هر مزدی کار کنند تا شکمشان سیر شود . آنها فکر می کنند در کالیفرنیا کار زیاد است اما متوجه می شوند که تعداد کارگرها چندین برابر کارهای موجود است و کارفرمایان مرتب مزدها را کم می کنند و....

جان فورد در سال ۱۹۴۰ فیلمی با همین نام با هنرپیشگی هنری فوندا بر اساس داستان این کتاب ساخته ‌است.